Rosja przygotowuje powszechną inwigilację na czas Zimowych Igrzysk Olimpijskich

W czasach powszechnego dostępu do Internetu, który może być wykorzystywany do przeróżnych celów, organizatorzy nawet tak pokojowej imprezy, jak Olimpiada Zimowa, w imię bezpieczeństwa planują szeroko zakrojone monitorowanie użytkowników, bez względu na to, czy będą to kibice, trenerzy czy sami sportowcy. XXII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Soczi maja być pod tym względem szczególnie inwazyjne, upłyną więc pod znakiem szeroko zakrojonej inwigilacji.

Szczegóły planu FSB (Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej) przedstawił na podstawie materiałów zgromadzonych przez rosyjskich dziennikarzy The Guardian, według którego atleci i widzowie Zimowej Olimpiady w Soczi w lutym podlegać będą najbardziej inwazyjnemu i systematycznemu szpiegowaniu i monitoringowi w historii Igrzysk. Funkcjonariusze FSB przede wszystkim upewnią się, że wszelka komunikacja będzie ściśle monitorowana. Dokumenty zebrane przez rosyjskich dziennikarzy, Irinę Borogan i Andreja Sołdatowa, obejmują zapisy przetargów oraz różne zapisy dotyczące agencji nadzorujących. Znalazły się w nich wzmianki o świeżo zainstalowanych przez operatorów telekomunikacyjnych narzędziach (mowa między innymi o nowym systemie do głębokiej analizy pakietów), które pozwolą monitorować rozmowy, pocztę elektroniczną i serwisy społecznościowe nawet pod kątem występowania pewnych słów kluczowych. Według Sołdatowa, możliwe będzie określenie, które osoby w danym regionie używają konkretnego słowa, a także dalsze ich śledzenie. Komunikacja telefoniczna również nie będzie prywatna. Można by przypuszczać, że Rosja wzięła sobie do serca ryzyko ataku terrorystycznego, ale nad bezpieczeństwem w wiosce olimpijskiej czuwać będzie Oleg Syromołotow, który specjalizuje się w kontrwywiadzie i ściganiu zagranicznych szpiegów, a nie walce z terroryzmem.

Artykuł często wspomina o rosyjskim systemie Sorm, przeznaczonym do podsłuchiwania rozmów telefonicznych i komunikacji przez Internet. Każdy dostawca usług telekomunikacyjnych w Rosji jest zobowiązany prawnie do zamontowania tych urządzeń w swojej infrastrukturze. Sorm jest od 2010 roku intensywnie modernizowany, pojawiło się także wymaganie aby narzędzia do głębokiej analizy pakietów były z nim kompatybilne. Szczególną uwagę przywiązuje się oczywiście do okolic wioski olimpijskiej, gdzie siłą rzeczy w lutym pojawi się mnóstwo gości spoza Rosji. Ron Deibert z Uniwersytetu w Toronto, który pomagał w przeprowadzeniu analizy, nazwał ulepszanie Sorm: „PRISM na sterydach”.

Deibert zwrócił uwagę na jeszcze jedną ważną kwestię — kontrowersyjne prawo zabraniające propagowania homoseksualizmu, które niedawno weszło w życie w Rosji. Jego zdaniem nawet atleci, którzy wezmą udział w dyskusji na temat powiązany z orientacją gdzieś w Sieci, ryzykują swoją wolność. Rozmowa na ten temat między kibicami może z kolei zaowocować aresztowaniem grupy planującej demonstrację.

Dyplomaci amerykańscy wydali w tym roku ulotkę informacyjną, w której zalecają osobom wybierającym się osobiście obserwować Igrzyska szczególną ostrożność, wręcz paranoję, w komunikacji. Szczególnie czarno nakreślona jest w niej sytuacja osób podróżujących w interesach lub po prostu ze służbowym sprzętem, na którym znaleźć się mogą informacje kluczowe dla biznesu. Mogą one wpaść w ręce rosyjskich regulatorów, bądź zostać przekazane konkurencji. Ulotka zaleca wyjmowanie baterii z urządzeń, które nie są akurat w użyciu, a przede wszystkim podróż bez żadnych danych, z „czystym” smartfonem.

Oficjalne stanowisko FSB mówi, że monitoring podczas Igrzysk będzie mniej inwazyjny, niż ten podczas zawodów w Londynie — w końcu tam kamery były nawet w toaletach, na ulicach stały wyrzutnie pocisków ziemia-powietrze, a na dachach budynków rozlokowani byli snajperzy. Rosyjski monitoring ma przynajmniej być niewidzialny.