O tym, jak szybko zwiększa się ilość danych, które należy zapisywać i przechowywać, nie trzeba przekonywać nikogo. Megabajty już niemalże znikły z naszego słownika, a gigabajty zamieniają się coraz częściej w terabajty. I tu – w przypadku nośników optycznych – pojawia się problem.

Nośniki optyczne mają problem: limit dyfrakcyjny światła. Teoretycznie nie da się go przekroczyć, bo jest do bariera czysto fizyczna – nawet w przypadku światła o niebieskiej lub fioletowej barwie długość fali to 380–450 nanometrów. Przy tej grubości "rysika" ciężko jest zapisywać dane o mniejszej wielkości pojedynczej komórki danych, aczkolwiek warto zauważyć, że w przypadku nowych nośników Archival Disc deklarowana długość pojedynczej komórki to tylko 79,5 nanometra. Szerokość ścieżki danych jest jednak w przypadku AD większa – wynosi 225 nanometrów.

Tymczasem Dr ZongSong Gan, jeden z 12 młodych naukowców, jacy zdobyli w 2014 roku nagrodę Victoria Fellowship, ogłosił, że opracował inną metodę optycznego zapisu danych. Według niego pozwoli ona na zapisanie nawet 1000 terabajtów danych (czyli niemal 1 petabajt!) na nośniku wielkości płyty CD, a wszystko dzięki radykalnemu zmniejszeniu pojedynczej komórki danych. Ma ona wielkość zaledwie 9 nanometrów, czyli... jedną dziesięciotysięczną grubości ludzkiego włosa. A wszystko to za pomocą światła o długości fali około 500 nanometrów.

Jak to możliwe? Zespół kierowany przez pracującego w Australii (na uniwersytecie w Swinburne) doktora Gana opracował specjalną głowicę, wykorzystującą dwa promienie światła. Jeden z nich (zaznaczony na grafice kolorem czerwonym) służy do zapisu informacji, natomiast otaczający go drugi promień (zaznaczony na fioletowo) blokuje zapis. W utworzonym przez niego "obwarzanku" pozostaje tylko niewielki otwór – i właśnie dzięki temu możliwe jest uzyskanie tak małych "bitów" informacji.

Cała technologia zaprezentowana była już w 2013 roku, ale obecnie, dzięki przyznaniu nagrody (co związane jest z grantem wysokości do 18 000 dolarów) ma szansę zostać wprowadzona do masowego użytkowania. Dr Gan planuje wydać te pieniądze do nawiązania bliskich kontaktów z organizacjami naukowców zajmujących się podobnymi badaniami w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i Chinach, aby wspólnie z nimi i z wykorzystaniem opracowanej technologii opracować metody zapisu coraz większych ilości danych.